نشانه‌های افسردگی چیست و چطور درمان می‌شود؟ | مجله هفتگی

افسردگی بالینی با نام‌های خیلیی نظیر ناراحتی، افسردگی زیستی یا بالینی و حمله افسردگی ماژور شناخته می‌شود. درهر حال تمام این نام‌ها به یک خصوصیت ذکر دارند: احساس ناراحتی و افسردگی‌ای که هفته‌ها یا ماه‌ها دنباله دارد و فقط یک ناراحتی زودگذر یک یا دو روزه نیست. این احساس ناراحتی عموماً با احساس نادلگرمیی، انرژی نداشتن، احساس از پا درآمدن زیر بار زندگی و لذت نبردن از فعالیت‌های دوست داشتنی گذشته همراه است.

نشانه ها افسردگی به شکل‌های مختلفی بروز می‌یابد و تجربیات هیچ دو مریض افسرده‌ای دقیقاً نظیر هم نیست. امکان پذیر است مریض گرفتار آشفتگی افسردگی به دید دیگران ناآسان نرسد و اطرافیانش از این موضوع شکایت داشته باشند که او اصلاً “از جایش تکان نمی‌خورد” و هیچ انگیزه‌ای برای انجام دادن هیچ کاری ندارد. حتی کارهای ساده‌ای نظیر لباس پوشیدن یا سر زمان خوراکی میل کردن به موانع بزرگی در زندگی روزانه مریض افسرده تبدیل می‌شود. اطرافیان شخص افسرده، از قبیل دوستان و اعضای خانواده‌اش نیز متوجه این تغییرات می‌شوند و اکثر آنان می‌خواهند به مریض یاری کنند، اما نمی‌دانند که چطور این کار را انجام بدهند.

نشانه ها افسردگی

افسردگی بالینی با ناراحتی متداولی فرق دارد، احساس ناراحتی مزمانی که پس از عدم موفقیت عشقی، از دست دادن یکی از عزیزان یا اخراج شدن از کار احساس می‌کنیم، افسردگی نیست. افسردگی انرژی شخص را تحلیل می‌برد، پس از یک یا دو روز از بین نمی‌رود، هفته‌ها دنباله دارد و فعالیت شغلی یا تحصیلی، روابط  مریض با دیگران و توانایی‌اش برای لذت بردن از زندگی را مختل می‌کند. بعضی بیماران افسرده احساس می‌کنند که کاملاً نادلگرمی و معالجهده‌اند، گویی حفره بزرگی در وجودشان ایجاد شده است و در پوچی مطلق فرو رفته‌اند. بر اساس گزارش انجمن رواندکتری امریکا هر ساله ۷ درصد از امریکایی‌ها مبتلا به افسردگی شناسایی داده می‌شوند و درصد شیوع افسردگی در خانم‌ها دو تا سه برابر زیادتر از آقایان است.

بیماران افسرده خیلیی از علامت‌های زیر را تقریباً هر روز به مدت دو یا چند هفته تجربه می‌کنند:[قطب‌نمای معالجه افسردگی، افسرده شدم چه کار کنم؟، نشر در تاریخ ۲۹ اردیبهشت سال ۱۳۹۸، رادیو عشق]

• احساس مداوم تنهایی یا ناراحتی
• انرژی نداشتن
• نادلگرمیی
• آشفتگیات خواب: خواب بیش از اندازه یا خیلی کم
• آشفتگیات مربوط به خوراکی میل کردن: پرخوری یا کم‌خوری بیش از اندازه
• مسئله در تمرکز یا توجه
• بی‌علاقگی به فعالیت‌های مفرح یا معاشرت با دیگران
• احساس گناه یا بی‌اهمیتی
• تفکر به مرگ یا خودکشی

البته بیشتر بیماران افسرده تمام نشانه ها فوق را تجربه نمی‌کنند و شدت نشانه ها در تمام بیماران یکسان نیست.

دلایل افسردگی و شناسایی آن

افسردگی ممحدودهیت سنی، جنسیتی، نژادی و شغلی ندارد و هر شخصی متاهل یا مجرد، فقیر یا پربار امکان پذیر است به افسردگی مبتلا شود. افسردگی در هر سنی، از جمله کودکی و نوجوانی امکان پذیر است پیش بیاید، البته افسردگی در نوجوانان و بچه ها گاهی اوقات بیش از آن که به صورت ناراحتی بروز یابد، زیادتر به صورت برانگیختن‌پذیری مشاهده می‌شود.

دلایل دچار به افسردگی نیز نظیر بیشتر آشفتگی‌های روانی هنوز کاملاً شناخته نشده است. بااین حال به دید می‌رسد که ترکیبی از فاکتور‌های متفاوت نظیر ژنتیک، آرایش نوروبیولوژیک، باکتری‌های دستگاه گوارش، سابقه خانوادگی، فاکتور‌های شخصیتی و روانی، محیط و فاکتور‌های دسته جمعی دورانپرورش در دچار به افسردگی اثر داشته باشد.

کارشناسان تندرستی روان، شامل روانشناس، رواندکتر و مددکار دسته جمعی بالینی، از توانایی و ابزار ضروری برای شناسایی قابل اطمینان افسردگی برخوردار هستند. هرچند دکتر عمومی و دکتر خانواده نیز قادراست شناسایی اولیه افسردگی را انجام بدهد، اما ضروری است معاینات تکمیلی و معالجه توسط کارشناس تندرستی روان انجام شود تا مناسبترین نتیجه امکان پذیر از معالجه به دست بیاید.

معالجه افسردگی

خوشبختانه بر اساس گزارش انجمن نگرانی و افسردگی آمریکا (Anxiety and Depression Association of America (ADAA)) افسردگی بالینی را می‌توان با بهره‌گیری از مشاوره و روان‌معالجه ای هدف‌محور و داروهای ضدافسردگی مدرن به معالجه کرد.

“Medication alone and psychotherapy (cognitive-behavioral therapy, interpersonal therapy) alone can relieve depressive symptoms”

ترکیبی از مشاوره و معالجه دارویی مناسبترین نتیجه را برای بیشتر بیماران به دست می‌دهد و هموارهً هم معالجه ترکیبی پیشنهاد می‌شود. اثرگذاری رویکردهای روان‌معالجه ای از قبیل رفتارمعالجه ای شناختی (CBT)، روان‌معالجه ای میان‌شخصی و روان‌معالجه ای روان‌پویشی در معالجه افسردگی به لحاظ علمی اثبات شده است.

روان معالجه ای یکی از اثربخشترین روش‌ها برای معالجه گونه های افسردگی است، پیامد جانبی آن انگشت‌شمار است و تحت پوشش تمام بیمه‌ها قرار دارد.

خیلیی از بیماران گرفتار افسردگی خفیف معالجه را با راهبردهای خودیاری و پشتیبانی عاطفی آغاز می‌کنند. داروهای گیاهی رایجی نظیر کاوا و مخمر سنت جان وجود دارند که بر اساس پژوهش‌های انجام شده به معالجه افسردگی یاری می‌کنند. اثر مثبت ورزش و غذا سالم را نیز نبایست در برطرف کردن نشانه ها افسردگی خفیف تا متوسط دست‌کم بگیریم. ورزش منظمی که به تدریج وقت و سختی آن زیاد شدن داده شود، از جمله مولفه‌های کارآمدی است که برای معالجه شدت‌های متفاوت افسردگی پیشنهاد می‌شود.

اگر روان معالجه ای و داروهای ضدافسردگی اثربخش نباشد، کارشناسان روش‌های معالجه ای دیگری را امتحان می‌کنند. هموارهً در ابتدا داروهای دیگری در کنار داروهای ضدافسردگی تجویز می‌شود. چنانچه افسردگی جدی‌تر باشد یا افسردگی مریض در برابر دارو مقاومت نشان بدهد، روش‌های دیگری نظیر الکتروشوک معالجه ای (ECT ) یا برانگیختن مغناطیسی فراجمجمه‌ای (rTMS) امتحان می‌شود. به دید می‌آید اینفیوژن کتامین نیز شیوه اثربخشی برای معالجه افسردگی باشد، اما این معالجه تحت پوشش بیمه قرار ندارد و پیامد درازمدت آن نیز نمایان نیست.

هر چقدر هم که مریض امروز افسرده و نادلگرمی باشد، مسلماً با بهره‌گیری از معالجه قادراست خوب شدن یابد و بایست هم تحت معالجه قرار بگیرد. رمز موفقیت معالجه این است که بیمار، خود تایید کند که مسئلهی وجود دارد، درصدد معالجه بربیاید و طرح معالجه ای را که با آن موافقت کرده است، به دقت و با پشتکار دنبال کند. البته رعایت این شروط برای مریض افسرده سختتر از چیزی است که به دید می‌رسد و کارشناس در وقت آغاز معالجه بایست صبر پیشه کند.

مدیریت افسردگی و زندگی با افسردگی

خیلیی از بیماران افسرده‌ای که با احساس پوچی و تنهایی دست و پنجه نرم می‌کنند، حتی بیدار شدن از خواب و پایین آمدن از تخت‌خواب برایشان سخت است. کارهای روزانه‌ای، نظیر استحمام، خوراکی میل کردن یا رفتن به محل تحصیل یا کار که بیشتر ما آنان را بدون توجه انجام می‌دهیم، برای مردمی که در گرداب افسردگی فرورفته است، موانعی تسخیرناپذیر به دید می‌رسد.

مطلب کلیدی در خصوص زندگی با افسردگی این است که مطمئن شوید معالجه خوب را گرفتن می‌نمایید و اثر فعالی در طرح معالجه خود دارید ـ هموارهً ترکیبی از معالجه دارویی و روان معالجه ای برای بیشتر بیماران  به کار برده می‌شود. معالجه افسردگی به تلاش بی‌شمار و پشتکار احتیاج دارد، اما قابل انجام است. ایجاد و تثبیت برنامه‌های جدید سالم‌تر از جمله اقدامات باارزشی است که خیلیی از بیماران بایست برای مدیریت این پیامد انجام بدهند. گرفتن پشتیبانی عاطفی مداوم، برای مثال از طریق گروه‌های پشتیبانی اینترنتی قادراست خیلی سودمند باشد.

یاری کردن به مریض افسرده

زمانی یکی از دوستان یا اعضای خانواده‌مان را ناآسان و پریشان می‌بینیم، بیشتر ما دست یاری به سمتش دراز می‌کنیم وتلاش می‌کنیم باری از دوشش برداریم تا حالش مناسبتر شود. اما زمانی پای افسردگی به میان می‎آید، خاموش می‌مانیم، چون بی قرار داوری دیگران و بدنامی دراثر شناسایی افسردگی هستیم. افسردگی مسئلهی نیست که از آن خجالت بکشید و هیچ اشکالی ندارد به مریضی که با چالش‌های متفاوتی در زندگی روزانه دست و پنجه نرم می‌کند، یاری نمایید.